Nadir ve ender bulunan birçok şey genel anlamda değerlidir. Özellikle dünyada bulunabilen bir nesne değil de dünya dışından bir nesneye sahip olmak elbette paha biçilemez bir değerdedir. Dünya dışından sahip olabileceğiniz bir nesne düşündüğümüzde aklımıza göktaşı bir diğer adıyla meteorit ilk sırada gelmektedir. Tabi bir UFO veya bir dünya dışı varlığı evinizin arka odasında beslemiyorsanız. Bu işin şaka kısmı elbette.
Çoğu zaman haberlerde, tarlasında bulduğu bir taşın göktaşı olma ihtimalini düşünerek yetkilerin kapısını çalanları duymuşsunuzdur. Bunun sonucu nadiren mutlu sonla biterken çoğunlukla derin bir hayal kırıklığı ile sonlanmaktadır.
Belki de arka bahçenizde bir veya birkaçı vardır ve bir insanın bulabileceği en nadir nesneye sahipsinizdir kim bilir? Sonu nasıl biterse bitsin hayali bile güzel oluyor.
Bulunan bir göktaşına bilim adamları farklı ve keşfedilecek birçok yeni bilgi açısından bakarak heyecanlanırken vatandaşların en büyük heyecanı ise acaba zengin mi oldum olmaktadır. Genellikle bizim gibi toplumlarda kısa sürede köşeyi dönme hevesi oldukça yüksek olduğu için böyle bir haberin duyulması insanları heyecanlandırıp dağ, tepe, tarla gezerek gözümüze farklı gelen taş veya kayaları bulma furyasını yaşatmaktadır.
Böyle bir merakınız varsa (kim istemez ki) özellikle şu soruların cevaplarını bilmenizde fayda olacaktır. Öncelikle göktaşı, meteor nedir? Göktaşının parasal değeri var mıdır? Bir göktaşı bulursam nereye başvurmalıyım? Hangi büyüklükteki göktaşı ile iyi bir servet yapabilirim? Göktaşlarını kimler satın alıyor? Göktaşını diğer taş ve kayalardan nasıl ayırt edebilirim? Bulunan göktaşları hangi amaçlarla kullanılabiliyor? İşte tüm sorularınıza bulabileceğiniz cevaplar.
Öncelikle göktaşı, dünya dışından yani uzaydan dünya yüzeyine kadar gelebilen maddelerin genel adıdır. Uzayda birçok gezegen, yıldız, asteroit ve meteor bulunmakta olup bunların birbirleriyle çarpışmalarından oluşan parçaların belli bir kısmının atmosferimizden geçerek yeryüzüne ulaşmayı başaran irili ufaklı taş parçalarına denmektedir.
Bu kütleler farklı büyüklerde olup genel olarak oldukça küçük taş parçaları gibidir. Elbette dünya tarihi boyunca belli bir çapa sahip ve literatüre girebilecek büyüklükte olanları da dünyamıza ulaşabilmiştir. Şu ilginç bilgiyi de verelim. Yeryüzüne düşen ve kayıt altına alınabilmiş en büyük meteor 10 km çapında ve 66 ton civarındadır. Bu ve bundan biraz daha küçük boyutlardaki göktaşı sayısı bir elin parmakları kadar azdır.
Genellikle çok daha küçük, belki bir elimizle veya çoğunlukla iki elimizle hareket ettirebileceğimiz çaplarda göktaşı dünyamıza ulaşabilmektedir. Bu kadar kıymetli olmasındaki temel gösterge bunun çok sık yaşanmaması veya yeryüzüne ulaşan meteor parçalarının hepsinin bulunamamasıdır. Yapılan bir bilimsel çalışmada her yıl ortalama 6100 civarında meteorit atmosferimizden girmektedir. Ancak ne kadar küçük olsalar da düşme hızları ile birlikte oluşan sürtünmeden dolayı ortalama 1800 tanesi toprakla buluşabilmektedir. Bir çoğu da okyanuslara düşmektedir.
Nadir bulunan ve kendince sırlar içeren veya sırlarına inanılan göktaşlarının özellikle meraklıları da bulunmaktadır. Dünya üzerinde her kara parçasını gezip meteor parçası arayan insanlar da bulunmaktadır. Peki, bir göktaşını veya meteor parçasını diğer taşlardan nasıl ayırt ederiz?
Meteoritler diğer taşlara oranla hacimlerine göre daha yoğun, yani ağırdırlar. Çünkü yoğun metal içermektedirler. Meteoritlerin manyetizmaları oldukça güçlüdür. Yani, bir mıknatısı yaklaştırdığınızda güçlü bir çekim kuvveti sağlayabilirler.
Birçok meteoritte demir ve nikel alaşımı bulunduğundan dolayı dış renginin aksine içi parlak bir yüzeye sahiptir. En kesin yöntemlerden biri nikel oranının tespit edilmesi olup %7 civarında bulunması meteorit olma ihtimalini çok güçlü hale getirmektedir.
Bulduğunuz ve göktaşı olduğunu düşündüğünüz bir parçayı analiz ettirebilmek için ülkemizde bazı üniversitelerin laboratuvarlarına başvurabilirsiniz.
Bir göktaşı bulduğunuzda bunu gidip satabilecek olduğunuz bir yer bulunmamaktadır. Genellikle bu alım ve satımlar internet üzerinden yapılmaktadır. Çoğunlukla büyük araştırma kurumları bilimsel çalışmalar yapmak için bu taşları satın alabilmektedirler. Bir de özel meraklıları yani koleksiyonerleri olup bunlar da satın alma için sizlerle irtibata geçebilmektedirler.
Bir gün dağda, bayırda veya evinizin arka bahçesinde gezinirken bulabilme ihtimaliniz olan bir göktaşından ne kadar para kazanabilirsiniz? Çok sık bulunabilen bir şey olmadığından dolayı belli bir piyasası yoktur. Yani şekline, ağırlığına ve en önemlisi türüne göre şu kadardır diyebileceğimiz bir rayiç bulunmamaktadır. Bulduğunuz bir göktaşının gramı birkaç bin dolar ile milyon dolara yakın bir paraya satılabilmektedir. Yapılan en pahalı satışın 1,7 milyon Euro olduğu tahmin edilmektedir.